Từ xa xưa, người Việt đã có tục tắm nước lá mùi chiều cuối năm để gột rửa, xua đi những điều không may mắn của năm cũ, đón năm mới với khởi đầu tốt đẹp hơn.
Mỗi dịp Tết Nguyên đán, tắm nước lá mùi già vào ngày cuối năm được cho là nét đẹp văn hóa vẫn được nhiều gia đình duy trì.
Theo đó, những bậc cao niên, ông bà trong gia đình thường nhắc con cháu mua lá mùi già về nấu nước để tắm vào ngày 29 hay 30 tháng Chạp.
Đun nước lá mùi để tắm trong ngày cuối năm là nét đẹp văn hóa của người Việt.
PGS.TS Lê Quý Đức, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết lá mùi có vị cay, tính ấm, có tác dụng lưu thông khí huyết, giải tỏa căng thẳng thần kinh, phục hồi sức khỏe. Bởi vậy, nước lá mùi tạo cảm giác tinh khiết, nhẹ nhàng, dễ chịu nên loại lá này rất thích hợp cho việc “tẩy trần”.
Trong ngày cuối năm, người Việt xưa quan niệm rằng tắm nước lá mùi già sẽ xua đi những điều không may mắn của năm cũ, đón năm mới với khởi đầu mới tốt đẹp hơn.
Bên cạnh đó, nước lá mùi còn giúp cho người bị suy nhược thần kinh, trầm cảm, đau nhức nửa đầu, căng thẳng. Rau mùi giúp giảm đau trong chứng phong thấp, thấp khớp, làm dịu cơn co rút cơ và được dùng chữa cảm. Theo nhiều nghiên cứu, loại cây này còn có tính sát khuẩn, kháng khuẩn tốt. Tinh dầu rau mùi chứa chất chống oxy hóa cao, có thể giảm viêm da, chống viêm nhiễm…
Ngoài ra, cây mùi để nấu nước tắm phải là loại mùi già đã trổ hoa, kết trái, thân cây đã chuyển từ màu xanh sang nâu tía, khi đun lên, cho mùi thơm. Khi dùng lá mùi để tắm, chúng ta cần rửa sạch sẽ, không để nát lá rồi cho vào nồi nước đun.
Cây mùi dùng để tắm phải là loại mùi già đã trổ hoa, kết trái, thân cây đã chuyển từ màu xanh sang nâu tía. Ảnh: Hoàng Lan.
Vào những ngày cuối năm, bên cạnh nồi bánh chưng thơm lừng, chậu nước lá mùi cũng là mùi hương không thể thiếu.
Nhiều bạn trẻ còn vui đùa rằng khi mẹ quên mua lá mùi để tắm thì đồng nghĩa với việc Tết còn rất xa. Dù là ở miền quê hay thành thị thì vào dịp Tết, người Việt cũng không quên tắm lá mùi như một cách làm trôi sạch đi những thứ tanh tao của năm cũ, chỉ giữ lại cảm giác thanh sạch, sảng khoái đón năm mới về.
Ngoài việc dùng để tắm, nhiều người còn nấu nước lá mùi ngày tất niên để xông nhà, cầu mong tài lộc cho năm mới.
Trẻ đi khập khiễng, đau nhẹ khớp háng – Đừng bỏ qua
Nếu phát hiện con đi khập khiễng, đau nhẹ vùng háng, các dấu hiệu này xuất hiện liên tục trong vài tuần hoặc vài tháng, cha mẹ nên cho con đi khám sớm. Đó có thể là dấu hiệu của bệnh có tên là Perthes.
Perthes là tình trạng hoại tử một phần hoặc toàn bộ chỏm xương đùi do thiếu cấp m.áu tạm thời (hoại tử vô mạch). Bệnh thường gặp ở t.rẻ e.m, t.uổi từ 4-10, nam nhiều hơn nữ (tỷ lệ 4:1). 90% trường hợp gặp tổn thương 1 bên. Bệnh ban đầu được mô tả như là tình trạng viêm khớp háng ở t.rẻ e.m.
Những dấu hiệu cần chú ý
Triệu chứng thường thấy là trẻ đi khập khiễng, đau nhẹ vùng háng. Các dấu hiệu này xuất hiện liên tục trong vài tuần hoặc vài tháng. Thỉnh thoảng có hiện tượng co cơ và kích thích vùng háng do đau. Đau có thể xuất hiện ở các vùng khác như đùi, gối. Đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
Khám khớp háng có thể thấy hạn chế dạng và xoay trong. Có thể chân dài chân ngắn.
Các phương pháp cần thiết để chẩn đoán
Chẩn đoán hình ảnh: Chụp Xquang khớp háng thẳng và nghiêng là cần thiết. Các dấu hiệu hình ảnh thu được phụ thuộc vào giai đoạn bệnh nhưng biểu hiện chung là tăng đậm độ xương và biến dạng của chỏm.
Chụp CT-scanner xương giúp chẩn đoán sớm và đ.ánh giá độ nặng của tổn thương.
Chụp MRI đ.ánh giá tình trạng phần mềm quanh khớp háng.
Hình ảnh tổn thương khớp háng phải trên phim.
Tổn thương được phân loại như sau:
Nhóm I: Tổn thương phía trước chỏm xương đùi, xương chưa hoại tử.
Nhóm II: Hoại tử một phần phía trước chỏm xương đùi.
Nhóm III: Hoại tử gần toàn bộ chỏm xương đùi.
Nhóm IV: Hoại tử toàn bộ chỏm xương đùi.
Chẩn đoán xác định: dựa vào triệu chứng lâm sàng và phim chụp Xquang.
Chẩn đoán phân biệt: Trong giai đoạn đầu của bệnh cần chẩn đoán phân biệt với viêm bao hoạt dịch khớp háng, n.hiễm t.rùng khớp háng, thấp khớp, thiểu sản chỏm xương đùi, cường giáp, hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi do các nguyên nhân khác, dùng corticoid kéo dài.
Điều trị thế nào?
Điều trị bệnh tùy từng giai đoạn. Tiên lượng lâu dài thường là tốt trong hầu hết các trường hợp. Sau 18-24 tháng điều trị, phần lớn bệnh nhân trở lại các hoạt động bình thường. Trẻ càng lớn hiệu quả điều trị càng kém. Ở trẻ gái, tổn thương có xu hướng lan rộng hơn, nên tiên lượng thường kém hơn trẻ trai.
Trẻ
Trẻ 6-8 t.uổi: đáp ứng điều trị tốt.
Trẻ>9 t.uổi: Đáp ứng điều trị kém hơn.
Bệnh thường diễn biến qua 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Thiếu m.áu, hoại tử xương.
Giai đoạn 2: Gãy xương.
Giai đoạn 3: Phục hồi do tái tưới m.áu.
Điều trị bảo tồn
Thuốc chống viêm như: ibuprofen làm giảm tình trạng viêm của bao hoạt dịch khớp háng. Liều lượng và thời gian dùng thuốc phụ thuộc giai đoạn bệnh.
Tập phục hồi chức năng lấy lại biên độ vận động khớp háng. Một số trường hợp cần nghỉ ngơi tại giường, phối hợp kéo liên tục qua da.
Nếu khớp háng của trẻ hạn chế vận động, hoặc trên phim Xquang, MRI có dấu hiệu biến dạng khớp tiến triển, khi đó chỉ định bó bột là cần thiết. Bó bột hình chữ A, được tiến hành trong phòng mổ có gây tê hoặc mê hỗ trợ, nắn chỉnh khớp háng ở mức cần thiết. Có thể phải cắt chỗ bám cơ khép. Để bột 4-6 tuần, sau bỏ bột, tiếp tục thực hiện các bài tập vật lý trị liệu cho đến khi biên độ khớp háng trở về bình thường.
Phẫu thuật
Điều trị phẫu thuật được chỉ định khi: Xương đùi biến dạng vẹo trong nhiều; Chỏm xương đùi cắm sâu trong ổ cối; Trẻ trên 6 t.uổi. Phẫu thuật nhằm chỉnh sửa lại những biến dạng khớp háng, cân bằng lại mối quan hệ giữa chỏm xương đùi và ổ cối. Sau phẫu thuật cần tiếp tục dùng nẹp trợ đỡ.
