Ung thư vòm họng là bệnh khó phát hiện sớm do bệnh tiến triển âm thầm, hầu như không biểu hiện triệu chứng gì đáng kể ở những giai đoạn đầu và chỉ phát tác mạnh mẽ khi đến giai đoạn cuối.
Ung thư vòm họng được xếp hàng đầu trong số các loại ung thư thường gặp vùng đầu – cổ và cũng là một trong 10 loại ung thư phổ biến nhất ở nước ta. Đáng nói hơn, trong số những người mắc có đến 70% trường hợp phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn cuối, khiến cơ hội giành lại sự sống của họ bị rút ngắn rất nhiều.
Cho đến nay, nguyên nhân thật sự của ung thư vòm mũi họng vẫn không được biết một cách chính xác. Tuy nhiên, những yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm họng do ảnh hưởng từ cuộc sống hiện đại, đặc biệt là ảnh hưởng đến giới trẻ bao gồm: Hút thuốc lá và uống nhiều rượu (khoảng 20% trong số ca ung thư vòm mũi họng). Môi trường ô nhiễm. Sử dụng tràn lan thuốc kích thích tăng trưởng với thực vật và vật nuôi. Ăn thực phẩm chế biến không an toàn vì có nhiều chất độc hại… Những thói quen trên kết hợp với các chất độc hại trong môi trường thúc đẩy các tế bào trên đường hô hấp biến đổi và đột biến gây ung thư.
Ung thư vòm họng có xu hướng tập trung vào một số ngành nghề đặc thù. Các ngành nghề thường gặp ở bệnh nhân ung thư vòm họng như nghề MC, ca sĩ, diễn viên, giáo viên, công nhân trong môi trường khói bụi độc hại… Đây là những ngành nghề có xu hướng gia tăng nhanh trong xã hội hiện đại và một số nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra mối quan hệ giữa ngành nghề nhất định với tỷ lệ ung thư vòm họng gia tăng.
Triệu chứng thông thường dễ gây nhầm lẫn
Ban đầu, lúc mới hình thành, ung thư vòm họng hoặc gần như không biểu hiện triệu chứng, hoặc sẽ giống triệu chứng của một số bệnh thông thường liên quan đến đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng hạt, viêm xoang hay bệnh nội khoa về thần kinh, mạch m.áu khiến người bệnh thường lơ là, chủ quan và bỏ qua.
Những triệu chứng giai đoạn đầu dễ gây nhầm lẫn có thể là ngứa rát cổ họng, nghẹt mũi, đôi khi c.hảy m.áu cam, ù tai, mắt mờ, đau nửa đầu, nổi hạch cổ. Cho dù thi thoảng đột nhiên c.hảy m.áu cam, nhiều trường hợp vẫn chỉ xem đó là biểu hiện bình thường do nóng trong người hoặc làm việc quá sức…
Ung thư vòm họng dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý về tai – mũi – họng.
Cách phân biệt
Tuy rằng các triệu chứng này dễ nhầm lẫn với những bệnh lý về tai – mũi – họng khác, song người bệnh vẫn có thể nhìn ra sự khác biệt vì điểm chung của ung thư vòm họng là các dấu hiệu bệnh thường phát sinh ở cùng một bên (ví dụ như đau nửa đầu, nghẹt một bên mũi), nặng dần theo thời gian (đơn cử như ban đầu chỉ bị nghẹt mũi, khó nuốt, về sau có thể c.hảy m.áu cam, nổi hạch cổ) và điều trị bằng thuốc không khỏi. Thuốc có thể nhất thời làm dịu triệu chứng bệnh nhưng sau 3-4 tuần điều trị vẫn không thể khỏi hẳn, hoặc khỏi một thời gian rồi bệnh lại tái phát.
Khi bệnh tới giai đoạn di căn (giai đoạn cuối), các triệu chứng sẽ phát tác nhanh và trở nên rõ ràng hơn: hạch to và lan sang các vị trí khác, mất cảm giác ở họng, chảy mủ mũi đi kèm m.áu, đau đầu dữ dội, thính lực giảm hẳn, rối loạn thị giác… Đây cũng là lúc báo hiệu khả năng khỏi bệnh hoặc kéo dài sự sống thêm 5 năm sau điều trị của bệnh nhân ngày càng ít đi, trong khi nếu được phát hiện ngay từ giai đoạn đầu, tỷ lệ sống thêm 5 năm có thể đạt trên 90%.
Cách phòng tránh ung thư vòm họng
Cùng với sự tiến bộ của y học, các phương pháp xét nghiệm và tầm soát ung thư hiện đại như xét nghiệm m.áu, nội soi, sinh thiết… giúp việc phát hiện ung thư trở nên dễ dàng hơn, sớm hơn. Vì vậy, khi phát hiện thấy dấu hiệu bất thường, bạn nên đi khám bệnh kết hợp tầm soát ung thư định kỳ để sớm phát hiện bệnh và chữa trị kịp thời.
Do đó, việc tầm soát ung thư vòm họng định kỳ 6 tháng một lần là biện pháp được các bác sĩ khuyến khích thực hiện, nhất là với nhóm đối tượng có nguy cơ mắc cao, bao gồm nam giới t.uổi đời từ 30-55; người hay hút t.huốc l.á hoặc uống rượu bia nhiều; người sống và làm việc ở môi trường ô nhiễm, khói bụi; người hay ăn mặn, hay dùng thực phẩm lên men, đồ ăn chế biến sẵn; các cặp đôi thích quan hệ t.ình d.ục qua đường miệng (oral s.ex)…
Ngoài ra, việc áp dụng một lối sống khoa học không hút t.huốc l.á, uống rượu bia, tập thể dục thường xuyên, ăn uống hợp lý và quan hệ t.ình d.ục lành mạnh cũng giúp bạn và gia đình tránh được nguy cơ mắc ung thư vòm họng cùng nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.
Xốn, cộm, nhòe mắt… có thể báo hiệu ung thư mắt
Ung thư mắt không phải lúc nào cũng biểu hiện các dấu hiệu rõ ràng. Thông thường khi đến bệnh viện, bệnh nhân đều có triệu chứng khối u rất rõ ràng, chèn ép gây đau nhức, mắt mờ, xuất huyết…
Ở người lớn, ung thư mắt có thể xuất phát từ kết mạc (màng bao bọc bên ngoài con mắt), xuất phát từ tuyến lệ, và ung thư phía sau mắt hay còn gọi là ung thư hậu nhãn cầu…
Những dấu hiệu thường gặp của ung thư mắt
Ung thư mắt không phải lúc nào cũng biểu hiện các dấu hiệu rõ ràng. Triệu chứng ung thư mắt thường chỉ có thể được phát hiện trong quá trình kiểm tra mắt định kỳ.
Cụ thể:
– Trong tầm nhìn xuất hiện những vệt tối hoặc sáng bất thường
– Tầm nhìn bị nhòe
– Mảng tối trong mắt phát triển theo theo thời gian…
– Các biểu hiện nặng hơn là người bệnh sẽ mất một phần hoặc toàn bộ thị lực; lồi một bên mắt; ở mí mắt hoặc trong mắt xuất hiện một khối u; cảm thấy đau rát ở khu vực mắt, nhưng rất hiếm….
Hiện nay, trên thế giới bệnh ung thư mắt có thể chữa lành từ 80 – 98%, vừa bảo tồn được mắt cả về thị lực lẫn thẩm mỹ. Tuy nhiên, ở Việt Nam, đa phần bệnh nhân khi vào viện đều bị múc mắt do đến quá trễ.
Do đó, đối với người lớn khi mắt có vấn đề như xốn, cộm… phải đi khám ngay vì nếu đó không phải là dấu hiệu báo động bệnh ung thư thì vẫn còn nhiều bệnh khác liên quan đến thị lực của mắt.
Phòng ngừa nguy cơ ung thư mắt
Để bảo vệ đôi mắt bạn có thể áp dụng các biện pháp ngăn ngừa như:
– Giảm tiếp xúc với tia UV: Khi nói đến tiếp xúc với tia cực tím, bạn nên luôn luôn mang kính mát UV, mũ rộng vành bảo vệ mắt bất cứ khi nào ở ngoài trời.
– Duy trì trạng thái cân bằng và tập thể dục thường xuyên: Mặc dù không có nghiên cứu nào được tiến hành cụ thể về vai trò của hoạt động thể chất đối với bệnh nhân u hắc mạc mắt, rõ ràng với gần như mọi bệnh ung thư chính có mối quan hệ nghịch giữa hoạt động thể chất và nguy cơ ung thư,
– Ăn uống điều độ: Bạn nên ăn uống thông minh và tập trung chế độ ăn kiêng và bổ sung thêm trái cây và rau củ vào thực đơn hàng ngày. Đồng thời, nhóm thực phẩm chế biến, thịt đỏ và rượu bia, t.huốc l.á và các chất kích thích khác nên hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn khỏi thực đơn hàng ngày.
– Giảm căng thẳng và tập trung vào việc tận hưởng cuộc sống: Căng thẳng tâm lý có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển và lan truyền của khối u. Vì vậy, bạn nên học cách cân bằng công việc và cuộc sống, giảm thiểu căng thẳng, điều hòa cơ thể.
– Thường xuyên khám bác sĩ nhãn khoa: Nói chung, kiểm tra hàng năm rất hữu ích cho sức khỏe dự phòng, vì bác sĩ mắt đôi khi có thể bắt gặp một số dấu hiệu cảnh báo các bệnh về mắt và có phương án điều trị kịp thời.
Để bảo vệ đôi mắt, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp ngăn ngừa ung thư mắt. Bên cạnh đó trong quá trình điều trị bạn không nên quá lo lắng, hãy làm theo chỉ dẫn của bác sĩ.
