Tết sắp đến với nhiều dịp tiệc tùng, họp mặt… uống rượu, bia là điều hầu như không thể tránh khỏi. Xin bác sĩ tư vấn một số cách bảo vệ gan sau khi uống rượu, bia rượu. Cảm ơn bác sĩ.
(Lê Nguyễn Thanh Tân – Nam Định)
Trong những năm gần đây, bệnh gan có xu hường gia tăng, gây nhiều hệ lụy. Thường gặp nhất là ba loại: gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và xơ gan do rượu.
Để dự phòng và điều trị căn bệnh này, ngoài việc sử dụng thuốc y học hiện đại người ta có xu hướng tìm đến y học cổ truyền với những loại thảo dược có công năng trị liệu các chứng bệnh tương ứng với bệnh gan do rượu như Tửu đản, Tích tụ, H.iếp thống, Chướng mãn…
Những bài thuốc điều trị:
1. Cát hoa thang: Cát hoa (hoa sắn dây) 12g, liên kiều 12g, hổ trượng 9g, xương bồ 5g, sa nhân 3g, sinh cam thảo 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
2. Sài cầm thang: Sài hồ 12g, trạch tả 12g, trư linh 15g, đẳng sâm 15g, bạch truật 10, bán hạ chế 10g, quế chi 10g, chích thảo 6g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Lợi mật, giải rượu tả độc, hữu hiệu cho những bệnh nhân bị tổn thương gan do rượu.
3. Nhu can tiêu thủy thang: Cát căn 20g, sinh hoàng kỳ 50g, biển đậu 10g, hải tảo 10g, kê nội kim 10g, địa miết trùng 10g, đan sâm 10g, thanh bì 10g, thanh đại 6g, bạch truật 15g, trạch lan 15g, lai phục tử 15g, côn bố 15g, sài hồ 15g, trạch tả 15g, nhân trần 18g. Khí hư thì gia thêm hồng sâm hoặc tây dương sâm 10g, huyết hư thì gia thêm đương quy 6g, âm hư thì gia thêm miết giáp 20g, dương hư gia thêm phụ tử chế 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
4. Gia vị ôn đởm thang: Tích tương thực 10g, hoàng liên 10g, bán hạ chế 10g, bạch linh 15g, trúc nhự 12g, trần bì 12g, đào nhân 12g, sài hồ 12g, xích thược 12g, bạch thược 12g, đan sâm 30g, sơn tra 30g, miết giáp 24g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Giải rượu tả độc, lý khí vận tỳ, hoạt huyết hóa ứ, thích hợp cho bệnh gan do rượu thuộc thể can uất tỳ hư, nhiệt ứ hỗ kết.
5. Giải tửu bảo can thang: Sơn tra sao 30g, tích tương tử 15g, trạch tả 15g, trư linh 15g, sài hồ 15g, kê nội kim 15g, chi tử sao 10g, bạch thược sao 10g, hoàng cầm 10g, thần khúc 10g, sa nhân 10g, uất kim 20g, sinh khương 5g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Sơ can thanh nhiệt, giải rượu hóa trùng, tiêu kiên giáng mỡ, dùng trong trường hợp gan nhiễm mỡ do rượu.
6. Thanh chi phục can thang: Sinh sơn tra 30g, hắc sửu 15g, bạch sửu 15g, tỳ giải 15g, hà thủ ô 10g, trạch tả 10g, đan sâm 20g, nhân trần 20g, sắc uống mỗi ngày 1 thang, 20 thang là 1 liệu trình. Công dụng: Thanh tả thấp nhiệt, hoạt huyết giáng mỡ.
7. Thanh can hoạt huyết phương: Sài hồ, hoàng cầm, đan sâm, miết giáp, cát căn, hàm lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Sơ can thanh nhiệt hoạt huyết giải độc.
8. Thanh can giải tửu ẩm: Nhân trần 20g, cát căn 20g, thiết quan âm trà 20g, bạch mao căn 20g, bạch linh 15g, sơn tra 15g, trạch lan 10g. Nếu thấp nhiệt uất kết can vị bất hòa gia bồ công anh 15g, đại hoàng 6g, chi tử 10g. Nếu thấp trệ tỳ hư, can khí uất kết gia bán hạ chế 10g, hậu phác 10g, bạch truật 15g, thảo quyết minh 15g; nếu thấp ứ hiệp trở, can tỳ lưỡng hư gia xích thược 12g, đương quy 10g đào nhân 10g, hồng hoa 8g, manh trùng 6g, sâm cao ly 3g, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Thanh lợi tửu thấp, hòa can khứ tích.
9. Thanh can giải độc thang: Sài hồ 10g, hoàng cầm 10g, bán hạ chế 10g, tam thất 10g, bồ công anh 30g, sơn tra 30g, hổ trượng căn 30g, căn hoa 30g, ý dĩ 30g, đan sâm 15g, bản lam căn 15g, bạch linh 15g, sinh cam thảo 6g. Nếu bụng đầy, đi lỏng, rêu lưỡi trắng nhờn gia thương truật 15g, bạch truật 15g, thần khúc 15g, trần bì 10g ; nếu vàng da gia nhân trần 30g; nếu có cổ trướng hoặc phù chi dưới gia xa t.iền tử 30g, trạch tả 15g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Thanh nhiệt hóa thấp, hoạt huyết giải độc, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu, men GGT tăng cao.
10. Giải tửu hộ can ẩm: Căn hoa, cát căn, tích tương tử, nhân trần, hổ trượng, đan sâm, đẳng sâm, bạch truật, bạch mao căn lượng bằng nhau, sắc uống mỗi ngày 1 thang. Công dụng: Thanh nhiệt trừ thấp, kiện tỳ hòa vị, chuyên dùng cho bệnh gan do rượu.
Thảo dược trị viêm gan
Bênh gan co xu hướng gia tăng nhanh chong va gây ra nhiêu hê luy. Thương găp nhât la 3 loai: gan nhiêm mơ, viêm gan va xơ gan do rươu.
Đê dư phong va điêu tri, y hoc cô truyên xin đươc giơi thiêu 12 bai thuôc dưới đây có công dụng kiên ty lơi thâp, lương huyêt thanh nhiêt, sơ can hoa vi, để hỗ trợ chưa tri:
Cat hoa thang: Cat hoa (hoa săn dây) 12g, liên kiêu 12g, hô trương 9g, xương bô 5g, sa nhân 3g, sinh cam thao 20g, săc uông môi ngay 1 thang.
Sai câm thang: Sai hô 12g, trach ta 12g, trư linh 15g, đăng sâm 15g, bach truât 10, ban ha chê 10g, quê chi 10g, chich thao 6g, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: sơ can lơi mât, giai rươu ta đôc, dung hưu hiêu cho nhưng bênh nhân bi tôn thương gan do rươu.
Nhu can tiêu thuy thang: Cat căn 20g, sinh hoang ky 50g, biên đâu 10g, hai tao 10g, kê nôi kim 10g, đia miêt trung 10g, đan sâm 10g, thanh bi 10g, thanh đai 6g, bach truât 15g, trach lan 15g, lai phuc tư 15g, côn bô 15g, sai hô 15g, trach ta 15g, nhân trân 18g. Khi hư thi gia hông sâm hoăc tây dương sâm 10g, huyêt hư thi gia đương quy 6g, âm hư thi gia thêm miêt giap 20g, dương hư gia phu tư chê 10g. Săc uông môi ngay 1 thang.
Gia vi ôn đơm thang: Tich tương thưc 10g, hoang liên 10g, ban ha chê 10g, bach linh 15g, truc như 12g, trân bi 12g, đao nhân 12g, sai hô 12g, xich thươc 12g, bach thươc 12g, đan sâm 30g, sơn tra 30g, miêt giap 24g, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: giai rươu ta đôc, ly khi vân ty, hoat huyêt hoa ư, dung thich hơp cho bênh gan do rươu thuôc thê Can uât ty hư, nhiêt ư hô kêt.
Giai tưu bao can thang: Sơn tra (sao) 30g, tich tương tư 15g, trach ta 15g, trư linh 15g, sai hô 15g, kê nôi kim 15g, chi tư sao 10g, bach thươc (sao) 10g, hoang câm 10g, thân khuc 10g, sa nhân 10g, uât kim 20g, sinh khương 5g, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: sơ can thanh nhiêt, giai rươu hoa trung, tiêu kiên giang mơ, dung thich hơp cho trương hơp gan nhiêm mơ do rươu.
Các cấp độ gan nhiễm mỡ.
Thanh chi phuc can thang: Sinh sơn tra 30g, hăc sưu 15g, bach sưu 15g, ty giai 15g, ha thu ô 10g, trach ta 10g, đan sâm 20g, nhân trân 20g, săc uông môi ngay 1 thang, 20 thang la 1 liêu trinh. Công dung: thanh ta thâp nhiêt, hoat huyêt giang mơ, dung thich hơp cho bênh gan nhiêm mơ do rươu.
Thanh can hoat huyêt phương: Sai hô, hoang câm, đan sâm, miêt giap, cat căn, ham lương băng nhau, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: sơ can thanh nhiêt hoat huyêt giai đôc
Thanh can giai tưu âm: Nhân trân 20g, cat căn 20g, thiêt quan âm tra 20g, bach mao căn 20g, bach linh 15g, sơn tra 15g, trach lan 10g. Nêu thâp nhiêt uât kêt can vi bât hoa gia bô công anh 15g, đai hoang 6g, chi tư 10g; nêu thâp trê ty hư, can khi uât kêt gia ban ha chê 10g, hâu phac 10g, bach truât 15g, thao quyêt minh 15g; nêu thâp ư hiêp trơ, can ty lương hư gia xich thươc 12g, đương quy 10g đao nhân 10g, hông hoa 8g, manh trung 6g, sâm cao ly 3g, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: thanh lơi tưu thâp, hoa can khư tich.
Thanh can giai đôc thang: Sai hô 10g, hoang câm 10g, ban ha chê 10g, tam thât 10g, bô công anh 30g, sơn tra 30g, hô trương căn 30g, căn hoa 30g, y di 30g, đan sâm 15g, ban lam căn 15g, bach linh 15g, sinh cam thao 6g. Nêu bung đây đi long, rêu lươi trăng nhơn gia thương truât 15g, bach truât 15g, thân khuc 15g, trân bi 10g; nêu vang da gia nhân trân 30g; nêu co cô trương hoăc phu chi dươi gia xa tiên tư 30g, trach ta 15g. Săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: thanh nhiêt hoa thâp, hoat huyêt giai đôc, chuyên dung cho bênh gan do rươu, men gan tăng cao.
Giai tưu hô can âm: Căn hoa, cat căn, tich tương tư, nhân trân, hô trương, đan sâm, đăng sâm, bach truât, bach mao căn lương băng nhau, săc uông môi ngay 1 thang. Công dung: thanh nhiêt trư thâp, kiên ty hoa vi, chuyên dung cho bênh gan do rươu.
Sơn tra tra diêp thang: Sinh sơn tra đan sâm 15g, tra diêp 15g, thao quyêt minh 15g, ha diêp 10g, bach truât 10g, đai hoang 10g, lô lô thông 10g, hương phu 10g, uât kim 10g, quy vi 12g, xich thươc 12g, bach phan (tan bôt uông) 1,5g, ha thu ô 30g, săc uông môi ngay 1 thang, 3 thang la 1 liêu trinh. Công dung: tiêu tich lơi thâp, sơ can kiên ty, chuyên dung chưa bênh gan do rươu.
Thanh nhiêt lương huyêt giai tưu phương: Nhân trân 30g, cat căn 30g, bach mao ha khô thao 30g, bach mao căn 30g, bach hoa xa thiêt thao 30g, tiêu sơn tra 30g, thanh cao 10g, trach lan 10g, xich thươc 15g, đan sâm 20g. Nêu thâp nhiêt uât kêt, can hoa pham vi gia bô công anh 30g, đai hoang 6g, kim ngân hoa 15g; nêu thâp khôn ty hư, can khi uât trê gia hâu phac 10g, ban ha chê 10g, thương truât 10g; nêu thâp nhiêt hiêp ư, can ty lương hư gia đương quy 10g, đao nhân 10g, đia miêt trung 6g. Săc uông môi ngay 1 thang, 7 tuân la 1 liêu trinh. Công dung: kiên ty lơi thâp, lương huyêt thanh nhiêt, sơ can hoa vi, chuyên dung cho bênh gan do rươu.
