Trời lạnh, độ ẩm cao cùng những căng thẳng, áp lực, ăn uống thả ga nhưng lại quên tập luyện… khiến nguy cơ đột quỵ não có xu hướng gia tăng, đe dọa sức khỏe người bệnh trong dịp Tết.
Ảnh minh họa
Theo số liệu thống kê tại Việt Nam, số người đột quỵ hiện nay đã lên đến hơn 200.000 người mỗi năm. Đột quỵ não đứng hàng thứ ba về nguyên nhân gây t.ử v.ong và đứng thứ nhất về nguyên nhân gây tàn tật. Sau cơn đột quỵ, có đến 90% bệnh nhân phải gánh chịu các di chứng như liệt nửa người, liệt toàn thân, bại não… Những đối tượng cao huyết áp, tiểu đường, béo phì, hút t.huốc l.á, nghiện rượu, đặc biệt là người cao t.uổi sẽ có nguy cơ đột quỵ rất cao. Với những đối tượng trong độ t.uổi lao động, ngoài những nguy cơ trên thì áp lực công việc cũng dẫn đến đột quỵ. Bệnh đột quỵ cướp đi sinh mạng khoảng 10% đến 30% số người mắc phải.
Theo thống kê từ các bệnh viện trong những năm trước, thời điểm những ngày cận Tết Nguyên Đán, cộng thêm thời tiết lạnh sẽ làm gia tăng bệnh nhân nhập viện do đột quỵ thêm 15-30%.
Ngoài ảnh hưởng do thời tiết, theo PGS. TS Nguyễn Hoài Nam, Giảng viên Đại học Y dược TPHCM, dịp Tết, thói quen sinh hoạt đảo lộn, ăn uống thả ga không chỉ khiến cơ thể phát tướng mà các “vị khách không mời” như đường, cholesterol… cũng thi nhau hỏi thăm dòng m.áu. Chỉ số đường huyết, mỡ m.áu tăng cao gây “quá tải” ở động mạch, khiến m.áu lên não ứ đọng, tắc nghẽn gây ra đột quỵ…
Ngoài ra, uống nhiều rượu bia trong thời tiết giá lạnh khiến chất cồn lưu lại trong m.áu lâu do khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm khiến huyết áp tăng cao, dễ đưa tới đột quỵ não. Theo khảo sát vừa công bố trên tạp chí Stroke, chỉ cần 2 ly rượu mỗi ngày cũng đủ khiến tỷ lệ đột quỵ lên đến 34%. Bên cạnh đó, những ngày Tết là những ngày mà đồng hồ sinh học bị đảo lộn, giấc ngủ bị thay đổi… mất ngủ, thiếu ngủ dẫn tới đau đầu, mất ngủ làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ, PGS Nam cho biết đôi khi các triệu chứng đột quỵ rất khó nhận biết. Bệnh nhân đột quỵ có thể bị tổn thương não nghiêm trọng nếu mọi người xung quanh không nhận biết được các triệu chứng đột quỵ.
Chính vì thế, PGS Nam khuyến cáo mọi người hãy đọc và nhớ 3 câu hỏi bệnh nhân đơn giản sau: Bảo người đó cười; Bảo người đó nói chuyện; Bảo người đó giơ hay tay lên cao qua đầu. Nếu bệnh nhân gặp khó khăn với bất kỳ yêu cầu nào trong số 3 điều đó, hãy gọi cấp cứu ngay và mô tả các triệu chứng cho người điều động cấp cứu. Khi có biểu hiện của cơn đột quỵ người bệnh cần được chuyển đến bệnh viện một cách nhanh nhất bởi thời gian vàng trong điều trị đột quỵ rất ngắn và nên nhớ càng sớm, càng tốt.
PGS.TS Nguyễn Hoài Nam cũng nhấn mạnh người dân nên lưu ý những thời điểm “đen” khiến cơn đột quỵ dễ xảy ra như rạng sáng, nửa đêm, thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Ăn uống hợp lý, vận động thường xuyên là điều không nên lơ là trong dịp Tết. Nên ăn điều độ, ăn ít muối (không quá 5g muối/ngày), hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, chất ngọt như bánh chưng, bánh tét, lạp xưởng, kẹo ngọt…Nên ăn nhiều rau, củ, quả…; nên tập thể dục đều (đi bộ, chạy bộ, đạp xe…) 30-60 phút mỗi ngày, 4-5 lần một tuần; cần kiểm soát chặt chẽ huyết áp, đường huyết, cân nặng. Quan trọng nhất là hạn chế bia rượu. Để phòng ngừa đột quỵ một cách tối ưu, bác sĩ khuyến cáo mọi người trong nhóm nguy cơ cần chủ động kiểm tra sức khỏe, tầm soát đột quỵ trước khi xảy ra bệnh để được bác sĩ tư vấn, can thiệp kịp thời.
Tập luyện trong trời đông lạnh, những nguy cơ cần biết để tránh khỏi đột quỵ
Các chuyên gia cảnh báo, tập luyện dưới thời tiết lạnh giá của mùa đông cần phải thận trọng, bởi có rất nhiều nguy cơ dẫn tới các bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là đột quỵ.
Theo thống kê hàng năm từ Hội nghị khoa học Đột quỵ và Thần kinh toàn quốc lần thứ 7, mỗi năm ở nước ta có khoảng 200.000 người mắc mới đột quỵ. Trong đó có khoảng 50% trong số các bệnh nhân này t.ử v.ong, để lại nhiều di chứng sau đột quỵ như: bại não, liệt nửa người, liệt toàn thân,…
Trong số này, có rất nhiều người t.ử v.ong do sai lầm khi tập thể dục nên bị đột quỵ.
Các chuyên gia khuyến cáo: Những người bị đột quỵ trong lúc tập thể dục là do bản thân đã có sẵn yếu tố nguy cơ thuận lợi dẫn đến nhồi m.áu não hoặc vỡ mạch m.áu não. Người tập thể dục cũng không kiểm soát được mức độ tập luyện, dẫn đến vận động quá sức.
Dưới đây là những nguy cơ khiến một số người bị đột quỵ khi tập thể:
Tập thể dục quá sức
Tập thể dục thể thao rất tốt, giúp chữa bệnh tim mạch, huyết áp, hô hấp, chống lão hóa. Một số người tập luyện quá sức cũng là nguyên nhân gây đột quỵ, nhất là đối với người mắc các bệnh mãn tính. Do vậy, cường độ vận động chỉ nên tăng dần trong mỗi buổi tập.
Thờ ơ với các yếu tố nguy cơ của đột quỵ
Những người có các yếu tố nguy cơ của đột quỵ não như: Tăng huyết áp, tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ m.áu, các bệnh lý mạch m.áu, loạn nhịp tim, bệnh van tim, béo phì, hút t.huốc l.á, sử dụng rượu bia quá mức…. cũng có thể dẫn tới đột quỵ.
Tập ở hầm đi bộ, cầu thang thoát hiểm, cầu thang bộ
Thời tiết trở lạnh, nhiều người vẫn có thói quen tập thể dục ở hầm đi bộ, cầu thang bộ (đặc biệt là người già). Đây là một sai lầm, nhất là đối với người lớn t.uổi, người có bệnh lý mãn tính. Những nơi này thường rất bí, thiếu oxy trầm trọng, không phù hợp để tập luyện.
Tắm ngay sau khi tập thể dục
Đây là một thói quen tai hại mà nhiều người mắc phải (ở mọi lứa t.uổi). Việc làm này sẽ làm cho tình trạng co mạch m.áu tuần hoàn ngoại vi tăng lên gây co mạch, tăng huyết áp, dẫn đến đột quỵ.
Dậy sớm tập thể dục khi trời lạnh
Dậy sớm tập thể dục khi trời lạnh cũng rất nguy hiểm. Bởi cơ thể thay đổi nhiệt độ quá nhanh, không đáp ứng kịp dẫn đến tai biến mạch não, nhồi m.áu cơ tim.
Tập luyện thể thao ngoài trời cũng có thể dẫn đến đột quỵ nếu không đúng cách.
Ngoài ra, chuyên gia khuyến cáo khi tập thể dục, mọi người cũng phải chọn chỗ kín gió, ấm áp, thậm chí có thể tập ngay trong nhà khi thời tiết quá lạnh.
Khi tập thể dục, chạy/đi bộ, chơi cầu lông… nên mặc áo khoác, khởi động kỹ cho người ấm lên sau đó mới bỏ áo ngoài và tập luyện. Người già, người có bệnh nền nên chú ý chỉ tập luyện sao cho vừa sức và không nên cố tập khi thời tiết quá lạnh.
Sau khi tập luyện cần nghỉ ngơi 30-40 phút trước khi tắm. Lưu ý, tắm phải tắm nước ấm, đặc biệt không tắm nước lạnh.
Mọi người ở các lứa t.uổi cũng nên khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ và điều trị sớm.
